Đồng chí Trần Quốc Hoàn - tấm gương yêu nước, kiên trung của Đảng và cách mạng Việt Nam
Sớm chịu ảnh hưởng của phong trào yêu nước những năm 1925-1926, năm 1930, đồng chí Trần Quốc Hoàn tham gia tổ chức Học sinh phản đế của Đảng Cộng sản Đông Dương, rồi thoát ly gia đình đi làm phu mỏ chì Boneng ở Lào, sau đó được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 3/1934, khi mới 18 tuổi. Từ đó, đồng chí làm việc theo sự phân công và hướng dẫn của Đảng. Cuối năm 1934, đồng chí bị mật thám Pháp bắt, kết án 8 tháng tù giam và 5 năm biệt xứ. Hết hạn tù, thực dân Pháp đưa đồng chí về quản thúc tại Hà Tĩnh. Năm 1936, đồng chí trốn ra Hà Nội, tham gia hoạt động trong phong trào Mặt trận dân chủ, công tác trực tiếp ở các tờ báo “Bạn Dân”, “Thời thế”, “Hà Thành thời báo” cùng các hoạt động công khai của Mặt trận Dân chủ.

Năm 1937, theo chỉ thị của Đảng, đồng chí rút vào hoạt động bí mật, tham gia Thường vụ Thành ủy, làm Phó Bí thư rồi Bí thư Thành ủy Hà Nội. Bị địch theo dõi, truy nã, tháng 5/1940 đồng chí được tổ chức bố trí rút khỏi Hà Nội và giao nhiệm vụ ở cơ quan in báo “Giải phóng” (sau đổi thành báo “Cờ Giải phóng”), cơ quan tuyên truyền và lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương. Thông qua các hoạt động báo chí, đồng chí đã có những đóng góp lớn vào sự nghiệp tuyên truyền, vận động cách mạng của Đảng.
Trong tình hình phong trào cách mạng ngày một phát triển, được Trung ương cử phụ trách hai tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang; công việc đang tiến hành thuận lợi và phát huy hiệu quả thì đầu năm 1941, đồng chí lại bị thực dân Pháp bắt đưa về Hà Nội, kết án 6 năm tù và 20 năm quản thúc tại nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội, sau đó bị đầy đi nhà tù Sơn La. Tại đây, từ cuối năm 1943, đầu năm 1944, đồng chí làm Bí thư Chi bộ nhà tù thay đồng chí Lê Thanh Nghị. Sau khi Nhật đảo chính Pháp (3/1945), đồng chí đã cùng các chiến sĩ cách mạng tuyên truyền, vận động bọn cai ngục trả tự do cho chính trị phạm, an toàn rút về các vùng hoạt động của Đảng. Ra tù, từ tháng 4/1945, đồng chí được Trung ương cử làm Bí thư Xứ ủy Bắc Kỳ. Cách mạng Tháng Tám thành công, tháng 12/1946, được cử làm phái viên Trung ương ở Hà Nội; đồng chí đã có nhiều đóng góp quan trọng để xử lý các tình huống phức tạp xảy ra, hóa giải các thủ đoạn chống phá của các thế lực phản động, bảo vệ thành quả cách mạng vừa mới giành được.
Từ năm 1937, đồng chí Trần Quốc Hoàn tham gia Thường vụ Thành ủy, làm Phó Bí thư rồi Bí thư Thành ủy Hà Nội, đồng chí Trần Quốc Hoàn đã cùng các đồng chí khác trong Thành ủy tích cực xây dựng, phát triển cơ sở đảng, cơ sở quần chúng bí mật, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động công khai hợp pháp, nửa hợp pháp theo hướng “Lợi dụng hết các hoàn cảnh công khai mà tổ chức quần chúng”. Từ tháng 12/1946, đồng chí Trần Quốc Hoàn là phái viên Trung ương tại Mặt trận Hà Nội. Tuy không trực tiếp làm Bí thư Thành ủy nhưng đồng chí là đại diện Xứ ủy Bắc Kỳ trực tiếp phụ trách Thành ủy Hà Nội; đồng chí đã cùng với các đồng chí Võ Nguyên Giáp, Vương Thừa Vũ và các đồng chí trong Thành ủy Hà Nội lãnh đạo quân dân Thủ đô ráo riết chuẩn bị chiến trường, tổ chức chiến đấu, “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, làm nên những thắng lợi to lớn trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến.
Năm 1949, được Trung ương cử làm Bí thư Đặc khu ủy Hà Nội, đồng chí đã cùng với Đặc khu ủy nghiên cứu tình hình, xây dựng kế hoạch chuẩn bị chiến trường Thủ đô về quân sự, chính trị, kinh tế, tài chính, văn hóa, xã hội với phương châm chung là: “Lấy xây dựng lực lượng là chính, đấu tranh là để phục vụ xây dựng”. Trên cương vị là người đứng đầu Đặc khu ủy Hà Nội, đồng chí Trần Quốc Hoàn rất quan tâm đến công tác xây dựng Đảng, công tác cán bộ; đồng chí đã dành nhiều thời gian để tiếp xúc cán bộ, nhất là cán bộ chuẩn bị vào hoạt động trong vùng địch và cán bộ từ vùng địch tạm chiếm ra căn cứ, để tìm hiểu tình hình, trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng phương pháp hoạt động,... giúp cán bộ vượt qua thử thách, đấu tranh thắng lợi trước mọi âm mưu thâm độc của kẻ thù; đồng thời hết sức chú ý, nâng cao trình độ cán bộ về chính trị, ý thức tư tưởng, phương pháp công tác. Đồng chí đã viết cuốn sách “Cách làm việc của một cấp ủy” và trực tiếp trình bày nội dung cuốn sách trong lớp tập huấn cán bộ Hà Nội.
Từ tháng 9/1954, được Trung ương cử làm Bí thư Thành ủy Hà Nội kiêm Bí thư Đảng ủy tiếp quản Thủ đô, đồng chí Trần Quốc Hoàn đã không quản khó khăn, nỗ lực hết mình để cùng tập thể cấp ủy chỉ đạo chuẩn bị tốt mọi công việc cho công tác tiếp quản, bảo đảm không ảnh hưởng đến mọi sinh hoạt của Nhân dân và an ninh trật tự của Thủ đô. Đồng chí Trần Quốc Hoàn đã dành nhiều công sức, suy nghĩ để cùng Đảng ủy tiếp quản đề ra nhiệm vụ, phương châm, kế hoạch cụ thể, tiếp quản từng mặt: quân sự, nội chính, kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục, y tế,... bảo đảm việc tiếp quản diễn ra thông suốt, an toàn và thắng lợi.
Cuộc đời hoạt động của đồng chí Trần Quốc Hoàn đã nêu một tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức cách mạng, tận trung với nước, tận hiếu với dân; tác phong, lối sống giản dị, gần gũi quần chúng; tận tụy trong công tác, mưu trí, dũng cảm, cương quyết đấu tranh với bọn phản cách mạng và các loại tội phạm; cống hiến hết sức lực và trí tuệ của mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc.
“Trong những năm hoạt động bí mật, cũng như lúc bị địch bắt, tra tấn, tù đày, đồng chí đã luôn nêu cao tinh thần kiên định, vững vàng và chí khí của người chiến sĩ cộng sản kiên cường vượt qua mọi gian nguy, thử thách”.
Trong mọi hoạt động, công tác, đồng chí luôn quán triệt và thực hành nguyên tắc tập trung dân chủ, tôn trọng, phát huy ý kiến tập thể, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trước những quyết định của mình. Đồng chí không dùng quyền mà tự quyết định theo ý riêng của cá nhân; đặc biệt Đồng chí hết sức công khai, minh bạch, đánh giá đúng cán bộ dựa trên phẩm chất đạo đức, năng lực, kết quả hoạt động thực tiễn cụ thể, qua đó đề bạt và sử dụng một cách hợp lý, hiệu quả.
Trong quan hệ với cán bộ, chiến sĩ, với anh em, bạn bè bao giờ ở đồng chí Trần Quốc Hoàn cũng toát lên sự nhân hậu, thân tình, giúp đỡ, động viên mọi người cố gắng vươn lên. Thậm chí, ngay cả với những kẻ phạm tội nhưng ít nguy hiểm hoặc ít lầm lỗi, đồng chí cũng cân nhắc kỹ lưỡng trong xử lý, tạo cho họ cơ hội lập công chuộc tội. Đồng chí luôn đặt yêu cầu chính trị lên hàng đầu, chỉ đạo vận dụng nhuần nhuyễn đường lối, chính sách của Đảng chứ không chỉ máy móc nghiệp vụ đơn thuần, thể hiện tính nhân đạo, nhân văn của người cách mạng.
Trong đời sống riêng, đồng chí Trần Quốc Hoàn luôn giản dị, mẫu mực, luôn thực hiện đúng quy định của Đảng và Nhà nước, không xâm phạm của công, không vun vén cho lợi ích cá nhân, gia đình và dòng tộc. Đối với công việc, bao giờ đồng chí cũng chu đáo, cần mẫn, làm việc cho đến sức lực cuối cùng. Đồng chí đã để lại những ấn tượng, hình ảnh tốt đẹp trong tâm khảm đồng chí, đồng đội và những người từng được tiếp xúc, làm việc dù chỉ một lần.
Với 70 năm tuổi đời, 52 năm hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí được phân công giữ nhiều trọng trách của Đảng và Nhà nước, như: Bí thư Thành ủy Hà Nội, Bí thư Liên khu ủy II, Bí thư Liên khu ủy X, Bộ trưởng Bộ Công an, Trưởng ban Dân vận Trung ương,... Trên mọi cương vị công tác, đồng chí luôn thể hiện là người cán bộ lãnh đạo mẫu mực, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, có đạo đức trong sáng, chân thành, khiêm tốn, giản dị, yêu thương đồng chí, đồng bào. Công lao và sự nghiệp của đồng chí Trần Quốc Hoàn đối với Đảng và cách mạng Việt Nam, với lực lượng Công an nhân dân là vô cùng to lớn./.