Phường Trần Nhân Tông

Sáng ngày 09/12/2025, Ban tổ chức Lễ hội Đình - Chùa Đông Xá cùng nhân dân tổ dân phố đã tổ chức Lễ hội Đình - Chùa Đông Xá và Kỷ niệm 73 năm chiến thắng giặc Pháp Đồi Gô.

Đến dự và chúc mừng có đồng chí Nguyễn Thị Quế, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường, đồng chí Lê Thị Dương, Phó Chủ tịch HĐND phường, đồng chí Nguyễn Hoài Bắc, Ủy viên BTV - Chủ tịch UB MTTQ VN phường, đồng chí Nguyễn Hùng Mạnh, Phó Công an phường, cùng các đồng chí nguyên lãnh đạo thành phố Chí Linh (tỉnh Hải Dương cũ), nguyên lãnh đạo phường Văn Đức (cũ), đại diện các phòng ban, đơn vị của phường, đại diện các trường học, các Trung tâm Y tế, các tổ dân phố, các doanh nghiệp và đông đảo nhân dân trên địa bàn.

Chương trình chào mừng Lễ hội gồm nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc của các xóm trên địa bàn tổ dân phố Đông Xá.

Đồng chí Nguyễn Văn Đương, Ủy viên Ban Thường vụ - Phó Chủ tịch UBND phường, Trưởng ban tổ chức Lễ hội cho biết: Đình - Chùa Đông Xá nằm trên gò đất giữa làng quê, diện tích 7552m², có các dãy núi bao quanh, đó là: Núi Đại Hàn, Núi Đồi Gô, Núi Chim Chích, Núi Rừng Dẻ, Núi Ba Thông, Núi Vọng Ông, Núi Đồng Xanh, có con sông Đồng Mai uốn khúc lượn quanh tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình. Tương truyền Đình Đông Xá được khởi công xây dựng vào thời Lê, trùng tu vào thời nhà Nguyễn. Trước kia Đình được làm theo kiểu Tiền chữ, tiền nhất (-) hậu đình (i), gồm 5 gian đại bái, 3 gian trung đình, 2 gian hậu cung, chất liệu xây dựng bằng gỗ tứ thiết. Đình làm kiểu chữ Đinh, theo kiểu con chồng, giá nghiêng, các họa tiết hoa văn, chạm khắc, kẻ vẽ theo đề tài lá lật, sắc nét tinh xảo, mái lợp ngói mũi cùng với sân, cổng đình tạo thành một khu di tích khang trang bề thế. Chùa Đông Xá được xây dựng cùng thời gian với Đình gồm 3 gian tiền đường, 2 gian thượng điện, 3 gian nhà Tổ, cấu trúc xây dựng chất liệu bằng gỗ tứ thiết, mái lợp ngói mũi. Năm 1953 chùa bị giặc Pháp bắn sập toàn bộ. Hiện tại Đình còn lưu giữ một số di vật, cổ vật có giá trị như: 4 ngai thờ, 5 sắc phong, 2 giá đài và 1 mã đao, 1 mã kiếm, 1 quả trùy, 5 mã kích thờ tại nhà Lê, thế kỷ 18. Di vật, cổ vật của chùa còn lưu giữ 3 bát hương gốm Phù Lăng, 19 pho tượng thờ và 1 bát hương gốm quả đào đời Hậu Lê, thế kỷ 18. Ngoài cụm di tích Đình chùa làng Đồng Xá còn có 4 ngôi nghè thuộc thuộc 4 xóm, cách khu di tích khoảng 1km về phía Đông Nam là nghè Chầu, thuộc xóm Vọng Mạc; 700m về hướng Đông Bắc là nghè Đông Bông, thuộc xóm Bến Đò; cách 700m về hướng Nam là nghè Rừng Đài, thuộc xóm Vọng Lắm; cách 800m về hướng Tây là nghè Vườn Dũ, thuộc xóm Mã Trá. Đình - Chùa Đông Xá và 4 ngôi nghè tạo thành một quần thể di tích thuận lợi cho sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân địa phương và du khách đến tham quan chiêm ngưỡng. Các vị Thanh hoàng được thờ tại đình bao gồm Đông Sơn Đại vương, Đương Đình Đại vương, Minh Mẫn Đại vương, Hưng Phúc Đại vương.

Trong kháng chiến chống Pháp, làng Đông Xá là làng kháng chiến, nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng như: Cán bộ của Đồng Triều, Kinh Môn, Chí Linh, Nam Sách về tập kết ở làng Đông Xá làm việc, trong đó có đồng chí Trần Cung, Bí thư huyện uỷ Chí Linh. Đặc biệt trận chống càn ở làng Đông Xá ngày 20/10/1953 được coi là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, du kích và bộ đội đã chiến đấu với địch từ 4h40' đến 19h30' tối. Sau thời gian chiến đấu kiên cường, quả cảm, trận chiến kết thúc với sự toàn thắng của ta và sự thất bại thảm hại của địch. Trong trận chiến đấu này Đình và Chùa bị trúng đại bác của địch và sập một phần.

Đình - Chùa Đồng Xá ông cha ta xây dựng đã trên 200 năm, song do thời gian và hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, chùa bị bọn thực dân Pháp bắn phá không còn nguyên vẹn, Đình xưa đã xuống cấp. Đến năm 1992 nhân dân xây dựng lại được 3 gian trung đình, 2 gian thượng điện chùa, vật liệu bằng gạch vỡ tận dụng, mái bằng gỗ tạp, lợp ngói ta.

Năm 2021, được sự quan tâm của Thành uỷ - HĐND - UBND - Uỷ ban MTTQ thành phố Chí Linh, Đảng uỷ - HĐND - UBND - Uỷ ban MTTQ phường Văn Đức (nay là phường Trần Nhân Tông), các ban ngành đoàn thể xã hội, nhân dân trên địa bàn, con em xa quê, các cơ quan, doanh nghiệp, nhà hảo tâm, khách thập phương trong nước, ngoài nước đã góp công, góp của, công đức trùng tu xây dựng, phục chế lại 5 gian đại bái của Đình trên nền đất cũ.

Hiện nay Đình xây kiểu chữ Đinh, kết cấu bằng bê tông cốt thép, 2 gian hậu cung, nguyên liệu bằng gỗ tứ thiết, vì kèo theo kiểu con chồng giá nghiêng, các họa tiết hoa văn khắc, đắp theo đề tài lá lật, phỏng theo kiến trúc thời nhà Nguyễn thế kỷ 19. Đình được phục chế, xây dựng lại uy nghi, khang trang tố hảo với tổng chi phí phục dựng khoảng 1 tỷ 631 triệu đồng.

Tại buổi lễ, sau tiếng trống – chiêng khai hội, các đại biểu được ôn lại truyền thống lịch sử Đình – Chùa Đông Xá và thực hiện nghi lễ dâng hương cầu cho nhân dân bình an, hạnh phúc, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, quê hương ngày càng đổi mới. 

Lễ hội Đình - Chùa Đông Xá và Kỷ niệm 73 năm chiến thắng giặc Pháp Đồi Gô đã diễn ra hết sức tốt đẹp. Ông Nguyễn Hữu Thỉnh, Bí thư chi bộ - Tổ trưởng tổ dân phố Đông Xá, Phó Ban Tổ chức Lễ hội thay mặt nhân dân làng Đông Xá gửi lời cảm ơn chân thành tới các vị đại biểu, quý khách thập phương, con em xa quê, toàn thể nhân dân về dự lễ hội và hy vọng rằng di tích sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của Đảng uỷ - HĐND - UBND - Uỷ ban MTTQ phường Trần Nhân Tông cùng các đơn vị, doanh nghiệp nhằm bảo tồn, trùng tu khu vực di tích Đình - chùa làng Đông Xá ngày càng khang trang, tố hảo./.